شریک سازید:
گزاشگر: سلما احمدی
در گوشه‌های خاموش دهات و ولسوالی‌های ولایت هرات، زنانی زندگی می‌کنند که درد را نه فریاد، که با سکوت فریاد می‌زنند. در سرزمینی که سنت‌ها و ناآگاهی بر زندگی سایه افکنده‌اند، قاعدگی و زایمان نه یک تجربه طبیعی، که رویدادی تلخ، پر از درد، شرم، و رنج است.
در این مناطق، فقدان دسترسی به وسایل بهداشتی ابتدایی، نبود آگاهی و فقر شدید، سلامت زنان را در معرض خطر جدی قرار داده است. روایت‌های زنان از این تجربه‌ها، نه تنها بدن آنها، که روحشان را زخمی کرده است.
خجسته: هشت روز خون، درد و خاموشی
خجسته، زن ۲۷ ساله‌ای از ولسوالی گذره، با چشمانی پر اشک و صدایی شکسته، از تجربه تلخش می‌گوید:
«هشت روز با خونریزی شدید در خانه ماندم. منتظر بودند که نوزاد را در خانه به دنیا بیاورم. نه غذایی خوردم، نه وسایل بهداشتی داشتم. وقتی بیهوش شدم، به شفاخانه رسیدم؛ اما دیر شده بود. نوزادم را از دست دادم. حتی بعد از سزارین، هیچ چیزی نداشتم؛ نه پد، نه شرت، نه الکل... فقط درد بود و شب‌هایی بی‌خواب با سوزش و زخم.»
مینه: چهار ماه خونریزی بی‌وقفه پس از سقط
مینه، دختر ۲۱ ساله، هنوز صدای لرزانش از شوک آن روز رهایی نیافته است:
«یک ماهه باردار بودم، ناگهان خونریزی شد. جنینم رفت. چهار ماه است که هنوز خونریزی دارم، هر شب از درد بیدار می‌شوم. چیزی برای شستن لباس‌هایم ندارم. با آب خالی می‌شویم. هیچ دوایی ندارم.»
آرزو: بدون هیچ وسیله‌ای، فقط با درد
آرزو، دختر ۱۶ ساله، در هیچ زمانی از زندگی‌اش دسترسی به پد یا داروی مسکن نداشته است.
«هر ماه که قاعده می‌شوم، فقط لباس آلوده‌ام را با آب می‌شویم. درد زیاد دارم، ولی هیچ دارویی نداریم. حتی پودر لباس‌شویی نداریم...»
بی‌بی‌گل: حتی نام پد را نمی‌داند
بی‌بی‌گل، دختر ۱۷ ساله‌ای که حتی نمی‌داند پد چیست، در میان شرم و درد می‌گوید:
«اینها چیست؟» مادرش می‌افزاید: «وقتی درد دارد، نمی‌توانیم هیچ‌کاری کنیم. نه دارو، نه داکتر، نه پول... فقط دعا می‌کنیم.»
تهمینه: دردهایی که کیست شدند
تهمینه، دختر ۱۹ ساله، به دلیل نبود وسایل بهداشتی، به کیست تخمدان مبتلا شده است:
«از شدت درد از حال می‌روم. داکتر فقط یک بار دید، بعدش دیگر نتوانستم بروم. فقط می‌شنوم که این دردها طبیعی‌ست و باید تحمل کنم.»
تابوهایی که درد را دوچندان می‌کند
در جامعه‌ای که درباره قاعدگی صحبت نمی‌شود، دختران اغلب حتی با مادران خود هم سخن نمی‌گویند. آرزو می‌گوید:
«در ماه رمضان، با این‌که پریود هستم، مجبورم سحری و افطار کنار خانواده بنشینم تا کسی نفهمد. خجالت می‌کشم، ولی راهی ندارم.»
دیدگاه طبی: خطراتی که نادیده گرفته می‌شود
دکتور راضیه ایوبی، متخصص نسایی ولادی در غرب افغانستان، تأکید می‌کند:
«عدم رعایت بهداشت در دوران قاعدگی می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید و حتی ناباروری شود. دهانه رحم باز است و میکروب‌ها به راحتی جذب می‌شوند. ولی در مناطق دور افتاده، زنان نه وسایل دارند، نه اجازه حمام رفتن. این وضعیت فاجعه‌بار است.»
او در مورد بهداشت دوران زایمان نیز هشدار می‌دهد:
«چه زایمان طبیعی و چه سزارین، نیاز به مراقبت جدی دارد. اگر زخم‌ها شسته نشوند یا داروها به موقع مصرف نشود، عفونت‌های خطرناک مادر را تهدید می‌کند.»
زنان فراموش‌شده در دهات هرات
در حالی‌که جهان در روز جهانی قاعدگی از حق سلامت و کرامت زن سخن می‌گوید، زنان و دختران دهات هرات، بی‌صدا و بی‌پناه، هر روز را با درد، شرم، و بی‌امیدی سپری می‌کنند. وسایل ابتدایی که در جاهای دیگر بدیهی است، برای این زنان رؤیایی دست‌نیافتنی است.
روایت‌های آنان یادآوری می‌کند که تا زمانی‌که قاعدگی و زایمان، حق، سلامت، و آگاهی به شمار نیاید، هیچ زن و دختری در امنیت نیست.
